____________________________________

        Bolivia en Peru       

____________________________________

Lima / Ballestas-eilanden en Ica / Nazca en Nazca lijnen / Arequipa / Colca Canyon / Puno  en Uroseilanden / La Paz  en Maanvallei / Uyuni en Salar de Uyuni / Potosí / Copacabana (festival) / Cuzco / Machu Picchu en Aguas Calientes / Cuzco

Lima

Als je 's ochtends vroeg vanaf Schiphol vertrekt kom je nog diezelfde dag aan in Lima. Dit door het tijdsverschil. Ons hotel stond in de wijk Miraflores en langs de kust reden we daar naartoe. De stad zelf ligt op een plateau van ongeveer 70m hoog langs de kust. Aan het water staat een verlicht Jezusbeeld, een cadeautje van Brazilië aan de stad. Overdag is het in Lima in onze zomer, de Peruaanse winter, vaak donker en mistig weer door de garúa mist, veroorzaakt door de Humboldtstroom. Aangezien wij de volgende dag alweer om 4.00 u. moesten vertrekken heb ik weinig van de stad gezien.

Ballestas-eilanden en Ica

Na nog eens 15 min. varen kwamen we bij de Islas Ballestas. Op deze eilanden, die ook wel de Peruaanse Galápagos eilanden worden genoemd en waar toeristen niet aan wal mogen, leven duizenden, zo niet miljoenen vogels. Ook leven er duizenden zeeleeuwen in dit gebied. Op de eilanden zagen wij Humboldtpinguïns, Humboldtgenten, pelikanen, zeeleeuwen en aalscholvers en nog veel meer verschillende vogels. Van het eiland wordt op jaarbasis zo ongeveer 20 000 ton guano geschept. Deze vogelpoep is een belangrijk bestanddeel van bepaalde soorten kunstmest en dus goed voor de Peruaanse economie. Het scheppen van deze guano is erg slecht voor de gezondheid en daarom wordt er slechts eens in de twee jaar guano geschept. Na 40 dagen moet een guanoschepper het eiland verlaten, ziek of (nog) niet ziek.

Nazca en Nazca lijnen

In een paar uurtjes reden we de volgende dag door droog woestijngebied naar Nazca. Het was de hele dag al wat bewolkt en als het te bewolkt zou zijn, zou onze vlucht over de Nazca lijnen die middag niet door kunnen gaan. Gelukkig zouden we de dag erna ook nog in Nazca verblijven en zouden we waarschijnlijk de volgende dag kunnen vliegen. Nog voordat we in Nazca aankwamen konden degenen die niet over de Nazca lijnen zouden vliegen vanaf de mirador (uitkijktoren) langs de weg toch nog twee van de figuren bewonderen, de boom en de handen. Toen de Panamericana werd aangelegd wist men nog niets over het bestaan van de Nazca lijnen. Doordat ze vanaf de grond nauwelijks te zien zijn heeft men ook bij het aanleggen van deze weg niet doorgehad dat men de weg dwars door een zeer bijzonder gebied liet lopen. Slechts per toeval werd de Panamericana vlak langs deze twee figuren aangelegd. Gelukkig niet er doorheen, al kruist de Panamericana wel een aantal van de lijnen. De Nazca lijnen werden pas ontdekt toen er in de twintiger jaren van de vorige eeuw over het gebied werd gevlogen en men de lijnen vanuit de lucht zag.

Een aantal dierfiguren zouden volgens haar precies over bepaalde sterrenbeelden gelegd kunnen worden. Men denkt ook dat de lijnen een grote astrologische kalender zouden kunnen zijn. Sommige theorieën zijn erg ver gezocht, sommige al ontkrachtigd, maar nog geen enkele theorie is bewezen en daarom blijven de Nazca lijnen voor mij erg mysterieus en wonderlijk. Ik heb voor deze reis dan ook speciaal voor de reisorganisatie Koning Aap gekozen, omdat zij de Nazca lijnen in het reisprogramma hadden opgenomen.

Na aankomst in het stadje Nazca moesten wij ons direct melden op het vliegveld om te worden gewogen, dit i.v.m. het verdelen van personen over de verschillende vluchten. We kregen daar te horen dat onze vlucht verschoven zou worden naar de dag erna, vanwege de mist. Zo hadden we een heerlijke middag vrij te besteden. Na de lunch, waarbij ik ceviche bestelde, een visgerecht van in limoen gegaarde vis, liepen we even naar de Plaza de Armas. Het hele stadje staat in het teken van de Nazca lijnen, je vindt ze overal in Nazca terug.

We hadden bij een klein kantoortje een excursie naar de Cantalloc aquaducten geboekt en vertrokken om 16.00 u. De Nazca's hadden een onderaards stelsel van gangen gemaakt waar het water al duizenden jaren doorheen loopt. Deze onderaardse waterlopen, die tussen 200 en 700 na Chr. zijn gemaakt, werken nog steeds. Vlak buiten Nazca vind je een aantal spiraalvormige putten die naar het water leiden. Er werd bewust gezorgd dat er zuurstof bij het water kwam, zodat het water in de kanalen goed bleef. Het hele gebied rond de rivier en langs deze aquaducten is een vruchtbaar gebied in een kurkdroge woestijn. Er worden cactussen gekweekt, niet om de cactussen zelf, maar wel om de luizen die op de cactusbladeren gaan zitten. Deze luizen scheiden een bepaalde stof af die als rode kleurstof dient. Als je deze luizen over je handpalm wrijft zie je deze rode kleur.

Hierna reden we nog naar een heuvel, waar we vanaf de top een van de  lijnen konden zien. Een trapezoïde die naar de rivier wees. Hierna reden we nog naar de Inca ruïnes van Paredones. Dit was een centrum van ruilhandel, wat eerst door de Nazca's en later door de Inca's werd gebruikt. Er is niet veel van dit complex over, maar je ziet er wel een paar mooie Inca muren.

Aan het eind van de middag was het dan eindelijk tijd om een rondvlucht te gaan maken boven de Nazca lijnen. Het was redelijk helder weer. Tijdens zo'n rondvlucht bestaat er een behoorlijke kans op flink wat turbulentie en het feit dat er vele bochten worden gemaakt door de piloten, om de toeristen aan beide kanten van het vliegtuig de vele figuren te laten zien, was ook geen fijn vooruitzicht. Gelukkig hadden wij bijna geen last van de turbulentie. Het uitzicht over de vruchtbare vallei langs de rivierbedding en over de bergen bij Nazca was al erg mooi. Wat vooral opviel waren de verschillende opgedroogde waterlopen. Deze waren vele malen dieper, groter en duidelijker te zien dan de lijnen van Nazca. Ondanks dat de lijnen enorm lang en soms breed zijn en de figuren soms vele meters in doorsnee leken ze vanuit de lucht toch maar erg klein. Het waren er wel veel. Overal waar je keek zag je wel lijnen, trapezoïdes of geometrische figuren. Zelfs over de bergen heen. De lijnen waren duidelijk te onderscheiden van een paar andere sporen die ook door de woestijn te volgen waren, waarschijnlijk zandwegen. De vlucht ging langs een aantal van de meest bekende dier- en mensfiguren. Langs de walvis, de astronaut, de hond, de aap, de condor, de kolibri, de spin, de reiger, de papegaai, de boom en de handen. De piloten checken goed of iedereen in het vliegtuig het figuur goed heeft gezien en als je de verkeerde kant op kijkt geven ze aanwijzingen in welke richting je moet kijken. Ik heb de figuren allemaal goed kunnen zien. Vooral de kolibri, die in donker gesteente was gekerfd, was in de avondzon heel duidelijk te zien. Na het zien van deze finguren en lijnen vind ik ze nog wonderlijker. Hoe heeft men deze lijnen en figuren zo perfect kunnen maken, op deze schaal en in het geval van bijv. de kolibri zo symmetrisch? Zeer bijzonder!

Met een nachtbus vertrokken we laat in de avond naar Arequipa, waar we de volgende ochtend rond een uur of acht aankwamen.

Arequipa

Voor de lunch gingen wij eerst naar het Museum Santiarios Andinos, waar de mummie Juanita te zien is. Dit meisje, genoemd naar Johan Reinhard, die haar vond, werd ongeveer 500 jaar geleden geofferd op de vulkaan Amputo. Toen Reinhard deze berg beklom vond hij haar in de sneeuw. Waarschijnlijk heeft zij al die tijd onder de sneeuw gelegen en is op die manier zo goed bewaard gebleven. Door wellicht een  aardbeving, die in dit gebied veel voorkomen, was zij aan de oppervlakte gekomen en kon Reinhard haar vinden. Ze is tussen 12 en 14 jarige leeftijd geofferd aan de berggod Apu, om deze mild te stemmen. Na een lange vermoeiende tocht naar boven, waarbij zij wist dat ze zou worden geofferd, was zij al erg verzwakt. waarschijnlijk werd ze eerst bedwelmd met kruidendrank, alvorens men haar doodsloeg met een steen. Als je naar het museum gaat krijg je eerst een film te zien over hoe Juanita is gevonden. Daarna wordt je rondgeleid door een aantal kleine donkere zaaltjes waar gebruiksvoorwerpen liggen die op de Amputo in de buurt van Juanita of bij Juantita zijn gevonden. In de laatste zaal staat een koelvitrine met Juanita erin. Wat opvalt is dat zij erg klein is. Ook zei zit in foetushouding. haar armen en gezicht zijn nog heel goed bewaard gebleven. Een klein deel van het jaar is Juanita echter niet in het museum, maar wordt zij vervangen door een andere mummie, want er waren nog meer kinderen op de bergen geofferd, die na de vondst van Juanita ook werden gevonden.  Juanita wordt dan verder onderzocht of juist even met rust gelaten in het duister.

Na de lunch op het dakterras aan de Plaza gingen wij naar het Monasterio de Santa Catalina. Dit klooster stamt uit 1579 en bestaat uit allemaal kleine straatjes en steegjes en mooie patio's. Het was een rijkeluisklooster, vooral de dochters van belangrijke en rijke families werden erin opgenomen. In een nieuw gedeelte, waar toeristen niet komen, leven nog steeds nonnen. Wij kregen een rondleiding die mij veel te lang duurde. Liever was ik zelf wat gaan rondwandelen door de mooie straatjes, wat ook is toegestaan. Een rondleiding is niet verplicht.

Colca Canyon

Wie naar de Colca Canyon gaat moet eerst over een pas op 4800 m hoogte rijden. Daarvoor dien je de nodige maatregelen te nemen. De eerste is cocathee drinken. Thee getrokken uit cocabladeren (inderdaad bestanddeel van cocaïne). Coca zou de ademhaling en zuurstofwisseling op grotere hoogte verbeteren. Je kunt ook cocasnoepjes eten of net als de Peruanen cocabladeren kauwen. Om de bladeren te kauwen rol je ze om een klein stukje as, dat wordt meegeleverd als je een zakje cocabladeren koopt. Je stopt ze in je mondhoek en kauwt er langzaam op. Peruanen kauwen op deze bladeren voor meer uithoudingsvermogen. Vooral Peruanen die hard en zwaar werk verrichten, zoals mijnwerkers, kauwen heel veel. Vroeger werd er met de verbouw en uitvoer van coca veel verdiend, maar sinds de komst van cocaïne, wat in het geheim wordt vervaardigd met chemische middelen, mag de coca niet meer worden uitgevoerd. Voorverpakte cocathee mag je nog wel uitvoeren, als je dat als souvenir mee naar huis zou willen nemen. Veel water drinken schijnt ook goed te zijn om hoogteziekte te voorkomen. Maar ook als je dit allemaal doet is het niet gezegd dat je er geen last van zult krijgen.

De route naar Chivay, een dorpje dat vlak bij de Colca Canyon ligt, was prachtig. We reden langs de mooie vulkanen met witte bergtoppen. We stopten onderweg toen we vicuñas zagen. Deze bruine, een beetje op herten lijkende beestjes, behoren net als lama's en alpaca's, tot de familie van de kameel. Lama's en alpaca's werden gedomesticeerd en gehouden om hun wol. Bij de vicuñas is het nooit gelukt om ze tam te maken. Toen we later lama's zagen stopte we weer en nog een stuk later stopten we voor een hele kudde alpaca's, die wat kleiner en wolliger zijn dan lama's.

Toen we uit het bad kwamen was de zon al onder en was het inmiddels toch wel flink koud geworden. Op deze hoogte doet de zon overdag haar werk, maar zijn de nachten koud met temperaturen onder het vriespunt in de Peruaanse winter. Ik kleedde me goed warm aan, maar kon toch niet voorkomen dat ik het erg koud kreeg, waardoor ik 's nachts bijna niet in slaap kon komen.

De volgende ochtend, 28 juli, dus een nationale feestdag, stonden we heel vroeg (4.45 u.) op om vroeg bij Cruz del Condor aan te komen. Van alle tientallen bussen waren wij bij de eersten die er arriveerden. We reden langs de mooie diepe Colca Canyon, die door de Colca rivier werd uitgesleten. Bij Cruz del Condor is de kloof 1200 m diep. Wij konden een mooie plekje vinden waar we aan de rand van de Canyon konden gaan zitten wachten tot de Andescondors zouden gaan vliegen. Eigenlijk vliegen ze nauwelijks, maar zweven ze op de thermiek. Die thermiek is er vooral 's ochtends bij zonsopkomst en 's avonds bij zonsondergang en dat is waarom het bij zonsopkomst zo druk is met toeristen bij Cruz del Condor.  De condor is een beschermde diersoort en behoort tot de familie van de gieren. Het is een enorme vogel die een spanwijdte van ongeveer drie meter heeft. Als je ze langs de wanden van de enorme Colca Canyon ziet vliegen valt dat eerst niet zo op. Pas later als je ze vlak over je hoofd ziet vliegen zie je dat het inderdaad hele grote vogels zijn. Op de plek waar ik eerst zat (boven op de heuvel met de beschilderde stenen met Cruz del Condor erop) zag ik vanaf de rand waar ik op zat de condors beneden me in de diepte steeds verder omhoog komen.

Later ben ik wat naar beneden gelopen, waar de condors bijna over je hoofd heen vlogen en vlak bij je langskwamen. Aan hun kop te zien was het duidelijk te zien dat zij familie zijn van de gieren. Er kwamen veel zwart-witte condors voorbij, maar af en toe zat er ook een bruine bij, die bruine condors zijn nog jong en hebben nog niet de zwart-witte kleur van de volwassen vogels. Toen we de condors goed gezien hadden vertrokken wij weer als eersten richting Chivay, waar we dit keer als eerste aankwamen bij het restaurant met het lunchbuffet en waar wij heerlijk rustig van het buffet konden genieten, om vervolgens de weg die we de dag ervoor hadden gereden weer grotendeels terug te rijden. Ook nu passeerden we de pas op 4800 m weer, maar dit keer stopten we er niet. We reden flink door richting Puno, want we hoopten voordat de feesten in het centrum,  van start zouden gaan, bij het hotel te kunnen komen. Achteraf bleek het helemaal niet druk in de stad en reed de bus ons zo naar het hotel, dat in het centrum van Puno lag.

Puno  en Uroseilanden

Puno ligt op 3827 m en dat we nog steeds op hoogte waren kon ik nog goed merken. Traplopen of een helling oplopen vond ik zwaar, de kortademigheid bleef en ook had ik in het begin de hele dag hoofdpijn en later bij elke inspanning en vooral 's nachts. In de dagen erna zou de hoofdpijn langzaam wegtrekken, maar de kortademigheid bleef, totdat ik thuis weer op normale hoogte was. We gingen in de stad even een hapje eten. Op de Plaza werd feest gevierd. Voor de kathedraal was een fanfare met een dansgroep aan het dansen. Toen wij later aan het diner zaten kwam er een parade door de straat.

Er lagen een soort bankjes van totora riet voor ons klaar. We liepen door de dikke laag riet waarin je voeten helemaal wegzakten naar de bankjes toe en namen plaats. De chief van het eiland en een andere man lieten zien waar de mensen op het eiland van leefden. Vis, eenden, eendeneieren, quinoa (graansoort) en een soort houtskool. Deze producten worden eens per week op de ruilmarkt op vaste wal geruild tegen andere producten die men nodig heeft. Ook krijgen de Uros inkomsten door toeristen op hun eiland te ontvangen. Zowel de mannen als de vrouwen maken souvenirs die ze aan de toeristen kunnen verkopen als zij op het eiland komen.

De bloemen aan de stengels worden in de thee gedaan en schijnen goed te zijn voor de maag. De witte zachte binnenkant van de rietstengels kan worden gegeten. Wij mochten dit ook even proeven. Daarna werden we in kleine groepjes opgesplitst en konden we bij een gezin in huis kijken. Ik werd uitgenodigd bij de chief en zijn vrouw. Ze waren heel vriendelijk en ook al spraken zij nauwelijks Engels en wij natuurlijk geen Aymara, kwam het toch tot een vorm van communicatie. We mochten hun huis bekijken. Ook het bed was gemaakt van riet. In het huis was slechts één ruimte, met een bed. Op het bed lagen wat kleden en verder hingen er wat kleren. Meer hebben de Uros blijkbaar niet nodig. De keuken is in een andere rieten hut gehuisvest en eetgerei vindt je dus niet in een Uroshuis. De vrouw van de chief gebaarde of wij in Uros kleding op de foto wilden.

La Paz  en Maanvallei

Vanaf het hotel reden we even later in de richting van de Boliviaanse grens, langs het Titicacameer. We moesten lopend de grens oversteken, waarna er andere bus op ons stond te wachten. In Bolivia was het een uur later dan in Peru.  We reden door naar La Paz. Voordat we in La Paz kwamen reden we eerst door de aangrenzende stad El Alto, waar vooral veel arme mensen wonen. In dit gedeelte van de stad zag je dat men een zwaar leven heeft. Veel (groepen) mensen op straat, zwervend. Heel veel verkeer, wat compleet vast stond. Erg chaotisch. Langs de verbindingsweg tussen El Alto en La Paz stopten we nog even om te genieten van een uitzicht over La Paz, dat in een dal ligt.

In La Paz logeerden wij in een hotel dat dicht bij het centrum lag. Toen we die avond lekker gingen eten bij een steakhouse liepen we al over de heksenmarkt. In deze winkeltjes worden o.a. beeldjes, drankjes, kruiden, snoepjes en lamafoetussen verkocht. Bijna al deze producten koopt men om boze geesten te verdrijven en/of de goden gunstig te stemmen door ze aan deze goden te offeren. Een lamafoetus onder een hoeksteen begraven, van het huis dat je aan het bouwen bent, brengt geluk. In The Steakhouse heb ik een voortreffelijk lamabiefstukje gegeten en de salade uit de saladebar was ook heerlijk.

Als je over deze drukke rotonde zou rijden en niet weten dat je deze beelden daar kunt vinden, dan zouden ze totaal niet opvallen. Hierna stopten we nog bij een heuvel waar vanaf je een mooi uitzicht had over de stad. Hierna reden we naar de Calle Jaén, een practig straatje waarin veel musea te vinden zijn. Wij zouden daar naar een museum gaan, maar dat museum was gesloten en dus liepen we rustig verder naar Plaza Murillo. Aan deze Plaza vind je het Parlementsgebouw, het presidentiële paleis en de Catedral de Nuestra Señora de La Paz, die gebouwd werd in 1836. Wij bekeken ook deze kathedraal van binnen, maar er bleek uitvaart aan de gang en dus stonden wij snel weer buiten. Hierna liepen we weer naar de San Francisco kathedraal waar onze tour eindigde. Na de lunch hebben we de middag goed besteedt aan het kopen van souvenirs. In de vele souvenirwinkeltjes is van alles te vinden, voor elk wat wils!

We vertrokken de volgende dag al vroeg voor een lange reisdag naar Uyuni. We zouden zeker twaalf uren onderweg zijn. We reden over de Altiplano (hoogvlakte) in de richting van Oruro, een stad waarin het opvalt dat er heel veel straatvuil langs de weg ligt, nog meer dan in de rest van Bolivia, waar duidelijk meer vuil langs de weg ligt dan in Peru. Toen we Oruro pas voorbij waren kwamen we in een file te staan. Er bleek een wegblokkade te zijn. Gelukkig begon het op dat moment weer te rijden en gingen de mensen die de wegblokkade vormden van de weg af en waren wij binnen een half uur de blokkade voorbij. Dat leek dus allemaal heel voorspoedig te gaan, maar helaas, het tegendeel was waar.

De volgende dag was er ruimschoots de gelegenheid om uit te slapen. Pas halverwege de dag zouden we te horen krijgen of/wanneer we weer naar Uyuni zouden vertrekken. We kregen eerst te horen dat we de volgende ochtend opnieuw aan de lange rit zouden beginnen. De wegblokkades waren inmiddels opgeheven. Even later bleek het programma gewijzigd en zouden we nog die avond vertrekken en met een nachtbus naar Potosí reizen, waar we dan moesten overstappen en met een andere bus naar Uyuni zouden worden gebracht. De nachtbus die om 19.00 u zou vertrekken, vertrok pas tegen 22.00 u. Geduld is iets wat je in Bolivia wel moet hebben. Wij hebben veel moeten wachten, ook tijdens het diner, op het eten. Het werd op deze manier heel duidelijk dat Peru een rijker en verder ontwikkeld land is dan Bolivia, waar de mensen toch wel erg arm zijn en vaak niet heel effectief te werk gaan.

Uyuni en Salar de Uyuni

Halverwege de volgende dag kwamen we bij het hotel in Uyuni aan. Dit stoffige stadje ligt middenin de woestijn aan de rand van de zoutvlakte van Uyuni. De wind heeft er vrij spel en waait het zout en het zand de brede straten in. Bij het hotel stonden al terreinwagens op ons te wachten die ons mee zouden nemen op een excursie over Salar de Uyuni. Op weg naar de zoutvlakte stopten we nog even in het dorpje Colchani, waar heel veel souvenirs die van zout waren gemaakt werden verkocht. De verkoop van souvenirs is net als de verkoop van het gewonnen zout en de gewonnen lithium, die op de zoutvlakte te vinden is, een belangrijke inkomstenbron. Salar de Uyuni is een enorme zoutvlakte die 12.000 km² groot is, ontstaan doordat het Minchinmeer opdroogde. Over de zoutvlakte kun je kilometers ver kijken. Het eiland, waar we over de zoutvlakte naartoe reden, konden we al vrij snel ontwaren, maar het duurde toch nog een hele tijd voordat we het met de terreinwagens hadden bereikt. Door de lichtval zie je bijna geen diepte en kun je op de zoutvlakte mooie trucagefoto's maken. In de regentijd, als er een laagje water op de zoutvlakte ligt, moet het denk ik nog mooier zijn, dan wordt al het licht weerkaatst en alles gespiegeld. We maakten ook nog een stop bij een gebouwtje dat van blokken zout was gebouwd. Bij Isla Incahuasi werd er een lunch voor ons bereid, die wij aan een tafel met een tafelblad van zout heerlijk opaten. Daarna konden we het eiland verkennen en eventueel naar de top van het eiland klimmen, vanwaar we een prachtig uitzicht over de uitgestrekte vlakte zouden hebben. Op deze rotsformatie, die boven de vlakte uitsteekt en zo op een eiland lijkt groeien enorme cactussen. Daar wandel je over de paden tussendoor. Het uitzicht tussen de cactussen door over de zoutvlakte met daarboven een strakblauwe lucht is fantastisch. Na de wandeling over het eiland was het weer tijd om met de terreinwagens terug te rijden, zodat we nog net voor zonsondergang bij Cementario de trenes aankwamen. Een treinenkerkhof. Door de ondergaande zon werden de roestige treinen prachtig mooi oranje gekleurd.

Potosí

Copacabana (festival)

Via La Paz, waar we nog een overnachting hadden, reden we in twee dagen naar het stadje Copacabana aan het Titicacameer. Het was 5 augustus en dat is Onafhankelijkheidsdag in Bolivia. Copacabana ligt op een soort schiereiland aan de westzijde van het meer en om daar te komen moesten we met een bootje een oversteek maken van de oostzijde naar de westzijde. Dit deden we bij de straat van Tiquina, waar het meer slechts 850 m breed is. We voeren van San Pablo de Tiquina naar San Pedro de Tiquina. Het was erg druk bij de veerboot. Copacabana is een pelgrimsoord en zeker op deze speciale dag wilden de mensen graag naar Copacabana. De bus zou op een platte boot naar de overkant worden gevaren en wij, als passagiers konden met een ander kleiner en sneller bootje naar de overkant varen. Wij konden al snel instappen, terwijl de bus nog in de file stond te wachten. We troffen het, want in het dorp aan de overkant begonnen net de feestelijkheden. Ook hier was een parade die naar de Plaza de Armas voerde. Vrouwen in prachtige rokken en mannen in echte gaucho kledij of in pak liepen in de parade mee. Hierna volgden de militairen, fanfares en kinderen. Iedere groep stelde zich keurig op, op de Plaza de Armas, waarna er een toespraak werd gehouden, het volkslied werd gezongen en de vlag werd gehesen. Het was erg leuk om dit mee te maken en toen de feestelijkheden bijna voorbij waren, was onze bus ook aan deze kant aangekomen en konden wij onze rit naar Copacabana voortzetten.

Voordat we in Copacabana aankwamen stopten we nog even bij een uitkijkpunt, vanwaar we de stad aan de baai mooi konden zien liggen. In Copacabana was het een grote verkeerschaos. Het verkeer in de stad stond helemaal vast. En ook wij konden met onze bus op een gegeven moment geen kant meer op. Wij waren dus genoodzaakt uit te stappen met onze bagage en het laatste stuk tussen het verkeer door en later nog een stuk over de markt richting het hotel aan het strand te lopen. In de straatjes op de markt/braderie was het erg druk, maar aan het strand was het nog veel drukker. Het hele strand stond vol met auto's en bussen, er werd muziek gedraaid en mensen vierden er feest, al zijn Bolivianen niet heel uitbundige feestvierders en ging het er voor Nederlandse begrippen nog er rustig aan toe.

De pelgrims die naar dit Copacabana komen kunnen hier drie dingen doen, zij kunnen zich laten zegenen bij de kathedraal en het beeld van de Maagd Maria bezoeken, zij kunnen de Cerro Calvaria beklimmen, de kruisberg. Op weg naar de top die ongeveer 150 m hoog is lopen zij langs 14 kruisen. Bovenop de top kunnen zij de meegebrachte miniaturen van auto's, huizen, winkels, dilpoma's en geld laten zegenen. Vuurwerk wordt afgestoken om boze geesten te verdrijven.

De Cerro Calvaria waar het deze dag vreselijk druk was met pelgrims heb ik niet beklommen, maar naar de kathedraal ben ik wel geweest. Tussen de vele marktkraampjes op de markt/braderie door liepen we door de drukte naar de kathedraal. Bij de kathedraal was het erg druk met mensen die zich wilden laten zegenen. In een kleine kapel op het plein stond een replica van de maagd en twee priesters stonden mensen te zegenen. Het wijwater in grote emmers en er werd rijkelijk gesprenkeld. Het enige wat je hoefde te doen was in de richting van het tijdelijke altaar lopen. Ik hoopte dat ik door me te laten zegenen de rest van de vakantie goed en zonder pech door zou komen. In de kathedraal, die erg sober was, stond het beeld van de Maagd Maria. Het was niet zo'n groot beeld en vanuit de verte kon ik niet goed zien dat ze een donkere huidskleur had. Aan het eind van de dag zagen we op het strand nog hoe de auto's werden gezegend en versierd. De auto's konden nog steeds geen kant op en de meeste mensen overnachtten dan ook bij hun auto op het strand. Het geklets en de muziek gingen de hele nacht door.

Onze bus kon de volgende ochtend gelukkig wel het hotel bereiken. Met een van de weinige voertuigen die ongezegend Copacabana verlieten vertrokken wij richting de grens met Peru. We wilden hier vroeg zijn, omdat er ook vandaag grote drukte verwacht werd. Onze reisleider hoopte dat de grens ook iets eerder open zou gaan dan half negen, vanwege deze drukte. Dit was helaas niet het geval. Waar de Bolivianen en Peruanen gewoon de grens konden oversteken moesten wij wachten tot het immigratiekantoortje werd geopend. Wij stonden daar ruim een uur te wachten. De medewerkers van het kantoortje waren al om acht uur aanwezig, maar eerst werd er schoongemaakt en daarna koffie gedronken en de krant gelezen. Wij waren op twee mensen na de enige groep buitenlanders en moesten gewoon op onze beurt wachten. Eerlijk is eerlijk, ik begin ook niet eerder met lesgeven dan 8.30 u, maar het feit dat iemand gewoon voor je neus zit koffie te drinken, terwijl jij al een uur staat te wachten is erg frustrerend.

Cuzco

Zonder problemen staken we na 8.30 u de grens over, waar een nieuwe bus ons stond op te wachten om ons via Puno naar Cuzco te rijden. Ook nu kwamen we weer over een hoge pas. Het hoogste punt lag op 4200 m. We kwamen redelijk laat in Cuzco aan en dineerden in het hotel. De volgende ochtend maakte de reisleider een kleine rondwandeling met ons door de stad. Hij wees ons de weg naar de Plaza de Armas en wandelde met ons door een klein straatje waar de gebouwen zijn gebouwd op de overblijfselen van oude Inca gebouwen. De gebouwen waren bovenop de oude Incamuren gebouwd. In een van de straatjes is een bekende steen te vinden, die wel twaalf hoeken heeft. Cuzco is een stad waar een hele relaxte sfeer heerst. Er staan veel koloniale gebouwen uit de tijd van de Spanjaarden. De ochtend heb ik besteed aan het zoeken naar mooie souvenirs en 's middags stond er een stadstour op het programma.

De Inca's beloofden de Spanjaarden al het goud uit hun rijk in ruil voor Atahualpa, maar nadat de Spanjaarden al het goud hadden geïnd werd Atahualpa toch door de Spanjaarden gedood. De Spanjaarden lieten de tempels en huizen van de Inca's ombouwen tot herenhuizen en kerken. De mooie houtgesneden balkonnetjes in Cuzco dateren van na 1650, het jaar waarop een aardbeving een groot deel van de stad verwoestte. Sinds de ontdekking van Machu Picchu is Cuzco een uitvalsbasis van toeristen geworden en heeft de stad veel van haar oude glorie teruggewonnen. De Peruaanse regering heeft bepaald dat alle daken in Cuzco van dakpannen moeten worden voorzien. Vooral die dakpannen geven Cuzco de koloniale en vriendelijke sfeer.

Onze volgende stop tijdens de stadstour was bij de Koricancha, de door de Inca's gebouwde tempel voor de Zonnegod. Dit was een zeer imposant bouwwerk in de Incatijd, waarvan de binnenmuren waren bedekt met goud. Goud wat de Spanjaarden allemaal hebben geroofd. Op de binnenplaats zouden levensgrote zilveren en gouden lama's, bomen en bloemen hebben gestaan. Wat zou ik het graag in de oorspronkelijke staat hebben gezien, maar de Spanjaarden lieten bijna niks van dit bouwwerk heel en bouwden een Dominicaanse kerk en een klooster op de oorspronkelijke fundering.

Die avond bezochten we nog een folkloreshow aan de Avenida El Sol. Met de Boleto Turistico hadden we hier gratis entree. De show begint om 19.00 u, maar mensen staan er soms al een haf uur voor in de rij, want vol is vol. Dat bleek niet helemaal waar te zijn, want tegen ons zeiden ze dat het vol was, toen wij om vijf voor zeven aankwamen. Ze deden het hek net voor onze neus dicht. Later lieten ze ineens toch weer mensen binnen. Toen ik dit zag vond ik dit niet zo aardig en toen ik dat ook tegen de mensen achter het hek zei, mochten wij toch ook nog naar binnen. Het was inderdaad vol en wij konden staan tegen de achterwand. Her en der werd nog een krukje of bankje vandaan getoverd, zodat een aantal mensen toch nog konden zitten. De show duurde een uurtje. De muzikanten zaten achter op het podium en speelden de typisch Peruaanse, beetje lijzige muziek. Dansers, mannen en vrouwen, dansten verschillende dansen, uit verschillende gebieden van Peru, met steeds weer andere mooie kostuums. Deze traditionele dansen lijken allemaal best veel op elkaar en het was dus niet een hele variërende show, maar voor mij nog geen reden, om weg te lopen, wat verscheidene Peruanen en ook een aantal toeristen wel deden. Sommige Peruanen liepen steeds heen en weer, in en uit. Heel vreemd om te zien dat dit schijnbaar heel normaal wordt gevonden tijdens een voorstelling.

De volgende ochtend werden we vroeg opgehaald voor een excursie naar de Heilige Vallei (Valle Sagrado), we reden via Sacsahuamán naar Pisac. Onderweg stopten we nog voor een plaspauze bij een kleine markt voor toeristen, waar ze dezelfde souvenirs verkochten die overal in Peru werden verkocht. Niks nieuws.  Op ons verzoek reden we het dorpje Urubamba voorbij, waar we weer souvenirs op een markt hadden kunnen bekijken en reden direct door naar de Incaterrassen en Incaruïnes die  liggen. Het was hier behoorlijk warm en dat was even wennen. De gids vertelde eerst het een en ander over de terrassen, die nog uit de Incatijd stammen, maar die wel onderhouden worden. Daarna liepen we in de richting van de Inca ruïnes, hier waren oude baden met fonteinen te vinden en in de bergwand tegenover deze baden waren allemaal gaten, deze gaten waren graven. Grafrovers hadden deze voor een deel leeggehaald en de mummies die nog wel in de graven werden gevonden zijn weggehaald. Er was te weinig tijd om naar de hoger gelegen ruïnes te lopen, maar we konden er wel een stukje langs lopen. We reden door de prachtige vallei die was uitgesleten door de Vilcanotarivier, of Urabambarivier, die tot ook langs Machu Picchu loopt. De vallei is heel vruchtbaar en er groeien vele graansoorten. Er groeien meerdere soorten maïs en ook groeien er soorten die nergens anders in Peru groeien. We stopten op een plek met een mooi uitzicht over de vallei.

In de buurt van Urubamba had de gids een heerlijk lunchbuffet voor ons geregeld en daarna reden we door naar het dorp Ollantaytambo, waar 70% van de gebouwen nog uit de Incatijd stamt. De waterkanalen die door het dorp lopen zijn authentiek. Tegen de berghelling bij Ollantaytambo liggen de terrassen en oude ruïnes van de religieuze sector. Het beklimmen van de helling via de trap langs de terrassen in de volle zon kost behoorlijk wat energie, maar het uitzicht vanaf boven is fantastisch en pas als je langs de terrassen loopt merk je hoe enorm groot deze zijn. Als je boven bent kom je bij de tempel van de 10 vensters (eigenlijk 10 enorme nissen) en nog iets hoger bij de tempel van de Zon, hier is slechts nog een klein deel van over wat bestaat uit 6 enorme stenen die overeind staan. Voor Peruanen is dit een bijzondere plek, gezien het aantal Peruanen dat met de overblijfselen van de tempel op de foto wilde. Via een andere helling met terrassen kun je over de steile trappen weer naar beneden. Beneden zijn ook nog overblijfselen van gebouwen te vinden en aquaducten en fonteinen, waaronder de Baño de la Ñusta (bad van de prinses). Op de berg tegenover de religieuze sector zijn is ook een gebouw gebouwd en uit de rotsen gehakt. Een bepaalde formatie in de rots links van het gebouw lijkt op een gezicht met een baard en de torentjes die ook uit de rost zijn gehakt lijken net de kroon bij het gezicht.

Vanuit Chinchero reden we terug naar Cuzco. We reden over wegen die onverlicht waren en konden in het donker vanuit de bus de prachtige sterrenhemel zien. Wat waren er veel sterren te zien. Vanuit de bus zagen we het Zuiderkruis en zelfs de melkweg. Toen we dichter bij Cuzco kwamen konden we de sterren helaas niet meer te zien. Op de Plaza de Armas stapten we uit om te gaan dineren in het bijzonder restaurant The Fallen Angel. De verschillende ruimtes in het restaurant zijn steeds volgens een ander thema ingericht. Zo kun je eten aan een tafel bestaande uit een glazen plaat over een badkuip waarin vissen zwemmen, of bij de bar, waar spiegelbollen hangen en de stoelen een soort kisten zijn met zebrabekleding. Zelfs naar het toilet gaan is een heel avontuur. Voor wie hier van houdt hebben ze ook vakantieappartementen in verschillende stijlen.

Machu Picchu en Aguas Calientes

Daarna reden we langs de besneeuwde top van de berg Victoria met een hoogte van 5700 m. We reden een heel stuk door de vallei langs de Urubamba rivier. Het laatste stuk van de rit veranderde het landschap enorm. Ineens reden we langs tropische flora, zagen we varens, lianen en bromelia's en andere epifyten in de bomen. We waren aan de rand van de jungle gekomen. De muziek in de trein veranderde van panfluit muziek in junglegeluiden. Na 110 km kwamen we in het dorp Aguas Calientes aan, wat warm water betekent. het dorp is genoemd naar de warmwaterbronnen die hier te vinden zijn. Het dorp is eigenlijk vooral ontstaan om als uitvalsbasis te dienen voor de toeristen die Machu Picchu bezoeken. Het bestaat vooral uit hotels, restaurants en souvenirshops. Ook zijn er veel salons waar men massages geeft. Wij zouden hier in een hotel overnachten en dan de volgende dag Machu Picchu bezoeken. de middag hadden we vrij te besteden in Aguas Calientes en wij besloten die Aguas Calientes, oftewel warmwaterbronnen maar eens te bezoeken. Bij een winkeltje vlak bij de ingang konden we een handdoek huren, want we hadden slechts 'overnight bagage' mee kunnen nemen in de trein. Bij de warmwaterbronnen zijn baden gemaakt waar je lekker in kunt poedelen. Het water in de baden ziet er niet heel erg schoon uit, maar wordt wel constant ververst. Wat echter nog minder was, was dat er maar 1 bad echt lekker warm was. De ervaring was leuk en de ligging van de baden in de vallei langs de rivier tussen de tropische planten is ook leuk, maar het badderen zelf vond ik niet echt een succes en wij waren dan ook snel uitgebadderd. Onder het koude water dat rechtstreeks uit de rivier kwam nog even afspoelen en daarna weer terug naar het hotel. In het hotel wilde ik me nog even lekker warm af spoelen onder de douche, maar daar bleek tijdelijk geen waterdruk, de hotelbaas was al druk bezig dit te herstellen. Na het diner was de waterdruk weer terug en kon ik nog even lekker douchen.

We stonden de dag erna heel vroeg op, om op tijd in Machu Picchu te kunnen zijn. Machu Picchu werd gebouwd door de Inca's, halverwege de 15e eeuw. Toen de Spanjaarden het rijk binnenvielen heeft men de stad verlaten. Vanwege de ligging tussen hoge bergen en in het tropisch regenwoud bleef deze stad heel lang verborgen. De stad werd in 1911 ontdekt door Hiram Bingham, die op zoek was naar The Lost City of the Inca's. Machu Picchu bleek niet deze Lost City te zijn, waar schatten van goud moesten zijn, maar was toch een zeer bijzondere archeologische vondst. Het staat inmiddels op de werelderfgoed lijst en is een van de bijzonderste toeristische trekpleisters van Peru.

Een ander deel van onze groep zou naar Intipunku (de Zonnepoort) aan de andere kant van Machu Picchu lopen. Beide plekken zijn ongeveer even hoog, Huayna Picchu 2720 m en Intipunku 2732 m en hebben een mooi uitzicht over Machu Picchu. Een groot verschil ligt echter in het pad dat er naartoe loopt. Het pad naar Intipunku loopt geleidelijk omhoog en is in eerste instantie redelijk breed. Op het einde wordt het steiler en smaller en moeten er een aantal trappen worden beklommen. Het pad dat Huayna Picchu oploopt is smal, slingert de berg op en bestaat uit vele trappen met zeer ongelijke treden. Veel van de trappen zijn erg steil. Gelukkig zijn er bij de smalste en steilste trappen stalen kabels geplaatst, waar je je aan vast kunt houden of aan op kunt trekken. Degenen die naar Intipunku liepen hadden daar wel een speciaal ticket voor besteld, maar geen controle gehad. Aan het begin van de trail naar de top van Huayna Picchu is wel een controlepost. Slechts 400 van de 2500 mensen die dagelijks Machu Picchu mogen bezoeken kunnen een kaartje voor Huayna Picchu bemachtigen. Deze 400 mensen worden opgesplitst in twee groepen. De eerste groep mag om 7.00 u de berg beklimmen en de andere groep mag de klim pas om 10.00 u maken. Wij hoorden bij de groep die om 7.00 u mocht vertrekken. Eerst werd ons ticket gecontroleerd, wilden ze ons paspoort zien en moesten we in een boek opschrijven hoe laat we aan de klim begonnen en tekenen. Het eerste stukje van de trail loopt naar beneden totdat je op het punt bent waar je van de ene helling naar de andere helling kunt oversteken. Dan begint de zware klim. Een klim van 360 m in hoogte.

Hoewel er wordt aangegeven dat een ieder met een normale conditie deze klim zou kunnen maken en ik mezelf beschouw als iemand met een iets beter dan gemiddelde conditie viel de zwaarte van de klim me toch behoorlijk tegen. Ik had aangenomen dat mijn kortademigheid vanwege de hoogte een stuk minder zou zijn, aangezien we vergeleken bij de hoogte van de afgelopen weken al een heel stuk gedaald waren naar onder de 3000 m. Deze aanname bleek niet juist te zijn. Ook op deze hoogte had ik nog steeds erg veel last van zuurstofgebrek. Het eerste stukje van de klim ging nog wel, dat was ook nog niet zo heel erg steil, maar later, toen ik buiten adem begon te raken werd het allemaal erg zwaar. Ik moest steeds stoppen om op adem te komen. terwijl mijn spieren en benen wat klimmen betreft wel meer aan konden zei mijn zuurstofgehalte steeds stop! Gelukkig was het uitzicht al snel hartstikke mooi en had ik op de meeste stops een mooi uitzicht op Machu Picchu dat inmiddels al in de zon lag. Ik was niet gelukkig ook niet de enige die het zwaar vond en liep te hijgen. Even dacht ik te moeten opgeven, maar mijn doorzettingsvermogen liet me gelukkig niet in de steek. Ik had gelezen dat je als je vlak bij de top kwam bij een splitsing zou komen en dat het na deze splitsing iets minder zwaar zou worden. Wat was ik blij toen ik deze splitsing bereikte. Ik had inmiddels de terrassen op de helling bij de Inca ruïnes bereikt.

Ik liep eerst naar The Sacred Plaza waar je de Temple of the Three Windows kunt vinden. Het was hier vreselijk druk met grote groepen die een rondleiding kregen van een gids. Mensen uit alle delen van de wereld waren in Machu Picchu te vinden op dat moment. Het was lekker warm en het was belangrijk om goed te blijven drinken. In Macchu Picchu is geen eten of drinken te koop. Wie toch iets wil kopen zal terug moeten naar de ingang, waar een restaurant is, een winkeltje, maar waar straatverkopers ook water verkopen. Ook toiletten zijn alleen bij de ingang te vinden. Ik had gelukkig genoeg water bij me en ook energie repen en banaantjes. Hierna liep ik de heuvel op naar de Intiwatana, dit is voor de Peruanen een hele bijzondere plek. Zij houden hun hand vlak boven de Intiwatana (aanraken mag niet en daar wordt streng op toegezien). De Intiwatana is gebeeldhouwd uit het natuurlijke gesteente dat de top van deze heuvel (piramide) vormde. Het is dus niet een rots die daar is neergelegd. Het is het hoogste punt van dit platform, de gebouwen erop buiten beschouwing gelaten. Intiwatana's zijn een soort zonnewijzers, maar deze Intiwatana is dat niet. De Intiwatana had wel een belangrijke rol in religieuze ceremoniën, vandaar dat deze plek voor de Peruaanse bevolking zo belangrijk is. Als je goed naar de Intiwatana kijkt en Huayna Picchu daarachter zie je dat de punt een abstracte weergave is van deze berg.

Nadat ik hier was geweest wilde ik naar the Guard House lopen, maar vanaf The Sacred Plaza mocht ik officieel aan die kant niet afdalen. Toen ik vertelde dat ik al aan de andere kant was geweest en naar de Guardhouse wilde en het even heel rustig bleek te zijn op de trap, mocht ik van de bewaker toch snel aan die kant naar beneden. Op het laatste stukje kwam ik een grote groep toeristen tegen en ik begreep toen heel goed dat men een soort van eenrichtingsverkeer hanteert op deze smalle trappen. Gelukkig kon ik even aan de kant gaan en hen laten passeren en toen het laatste stukje afdalen en daarna kon ik Machu Picchu via the Main Gate verlaten en vervolgens de trappen beklimmen naar the Guard House. Vanaf the Guard House heb je een heel mooi uitzicht over Machu Picchu met Huayna Picchu op de achtergrond. Ze noemen dit ook wel de 'postcard' plek, omdat de foto van Machu Picchu, die je op de meeste ansichtkaarten ziet, hier vandaan is genomen. Hierna liep ik via de trap langs The Dry Moat, een dreinage kanaal tussen de terrassen en de gebouwen, naar The Temple of the Sun en naar de mooiste muur van Machu Picchu.

Over de Stairway of the Fountains liep ik naar beneden naar de Temple of the Condor. In de rotsformatie kon ik maar moeilijk de vorm van een condor ontdekking en ik moest er behoorlijk wat fantasie op loslaten om het te kunnen zien. Hierna liep ik langzaam weer terug in de richting van de ingang. In mijn boek The Machu Picchu Guidebook stonden nog een heleboel dingen die ik graag had willen zien en als ik de tijd had gehad, had ik gerichter naar dingen (muren, vorm van stenen, kleine gaten of ramen in de muren, uitsteeksels in de muren, wijzerstenen etc.) kunnen kijken, maar de vermoeidheid eiste zijn tol. Het beklimmen van de Huayna Picchu eiste zijn tol. Heel veel tijd had ik sowieso niet om te besteden, want nog diezelfde middag vertrok onze trein richting Cuzco. Mensen die intens willen genieten van Machu Picchu zou ik aanraden het boek wat ik hierboven genoemd heb te kopen en alle tijd die er is aan Machu Picchu te besteden. Mensen die op zoek zijn naar een uitdaging en een bijzondere ervaring kan ik de klim naar Huayna Picchu aanbevelen. Het is een hele mooie tocht en als je na het beklimmen Machu Picchu op foto's ziet met Huayna Picchu erbij dan denk je voor altijd, daar stond ik bovenop.

Bij de ingang was er een behoorlijk lange rij voor de bus, maar de bussen reden af en aan om de toeristen weer naar beneden te brengen. Er kwamen bijna geen toeristen meer omhoog. Wie een rustig Machu Picchu wil beleven en de tijd heeft raad ik aan te blijven tot later in de middag, wanneer de meeste toeristen weer weg zijn, omdat ze een trein moeten halen. In Aguas Calientes heb ik genoten van een heerlijke lunch en in het hotel van een heerlijke douche. We hadden geen kamer meer in het hotel en dus eigenlijk ook geen plek meer om te douchen, maar de hotelbaas leek mij wel aardig te vinden, want ik mocht (niet aan de rest vertellen) ergens bij een achterzaaltje in een badkamer douchen. De hotelbazin wilde niks weten van de fooi die ik haar daarvoor wilde geven, maar ik was zo ontzettend blij met de warme douche die ik kon nemen, dat ik hen daar voor wilde belonen.

Heerlijk opgefrist, moe, maar erg voldaan stapte ik om 16.00 u weer in de trein naar Cuzco. In het begin hadden we nog een mooi uitzicht, maar toen het donker werd konden we niet veel meer zien. Na vier uren kwamen we op het station in Cuzco aan, waar een van onze medereizigers ziek werd. Hoogteziekte. Tussen Aguas Calientes en Cuzco zit 1000 m verschil in hoogte. Die 1000 m waren we in vier uren tijd met de trein geklommen en daar was deze medereiziger ineens heel ziek door geworden. Van het ene op het andere moment gebeurde dit. In de trein was zuurstof aanwezig voor het geval reizigers ziek worden, maar wij waren op dat moment de trein net uit. Met de bus daalden we gelukkig alweer wat in hoogte richting het centrum van Cuzco, maar pas toen in hotel zuurstof kon worden gegeven (in de hotels zijn dus blijkbaar ook zuurstoftanks aanwezig , 'just to be sure') werd het weer wat beter. Het maakte dus niet uit dat wij de afgelopen weken al geruime tijd op flinke hoogte hadden gebivakkeerd en kwam zo uit het niets. Ik was erg blij dat dit mij bespaard was gebleven.

Cuzco

[Start] [Australië] [Amerika Zuidwest] [Kenya] [Costa Rica/Panama] [Zuidelijk Afrika] [Maleis Borneo] [IJsland] [Oostelijk Afrika] [Rondje Scandinavië (Noordkaap)] [Zambia/Zimbabwe] [Oeganda] [Jordanië] [Schotland] [Amerika Noordoost en West] [ Warschau, Baltische hoofdsteden en St. Petersburg] [Bolivia en Peru] [Deep South USA en Florida] [Zuid-Afrika] [Ierland en Noord-Ierland] [Reis langs 7 vernietigingskampen uit WOII in Polen] [Klassiek Griekenland] [Napels en Zuid-Italië] [Autoreis naar Rügen] [Citytrips en korte reizen] [Reactie] [Leestips] [Gedichten]